Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen przedstawiła 16 września 2020 roku orędzie o stanie Unii Europejskiej. Przemówienie potwierdziło priorytety działań, które podejmować ma UE w najbliższym czasie, w tym m.in. wagę cyfryzacji w dobie wychodzenia z kryzysu ekonomicznego, wywołanego pandemią i walki z globalną katastrofą klimatyczną.
Joanna Mazur, analityczka DELab UW, WPiA UW
Poświęconą cyfryzacji część przemówienia von der Leyen rozpoczyna odwołanie do dobrze znanego z unijnego dyskursu oparcia cyfryzacji na podstawowych z europejskiej perspektywy zasadach, takich jak ochrona prywatności, wolności słowa, swoboda przepływu danych czy cyberbezpieczeństwo. Waga odwołań do tych wartości wynika z problematycznych rozbieżności w strategiach cyfrowego rozwoju między np. UE i USA czy UE i Chinami. Dlatego też przewodnicząca KE podkreśliła konieczność szybkiego działania – zanim Europa „będzie zmuszona podążać drogą wytyczoną przez innych, którzy ustalą te standardy dla nas”.
Rola odgrywana przez szybkość działania podkreślona została przez von der Leyen w odniesieniu do pierwszego z wymienionych przez nią obszarów cyfryzacji: danych. Przewodnicząca KE podkreśliła, że w odniesieniu do danych spersonalizowanych Europa działała zbyt wolno. Tego typu opóźnienie, zdaniem von der Leyen, nie może mieć miejsca w odniesieniu do danych przemysłowych. Potencjał ich wpływu na rozwój gospodarczy nakazuje podejmowanie inicjatyw, które uczynią z UE lidera w wykorzystywaniu danych dla przemysłu, m.in. poprzez tworzenie wspólnych przestrzeni danych.
Drugim obszarem wymienionym w orędziu w zakresie cyfryzacji są technologie, w szczególności sztuczna inteligencja. Przewodnicząca KE zapowiedziała przedstawienie w przyszłym roku inicjatywy ustawodawczej odnoszącej się do zagadnienia algorytmów i problemów związanych z brakiem ich przejrzystości. Działania te stanowić będą kontynuację komunikatów KE przedstawionych już w lutym 2020 r., czyli Białej księgi w sprawie sztucznej inteligencji, Europejskiej strategii w zakresie danych oraz Kształtowania cyfrowej przyszłości Europy (zobacz nasz artykuł w Forbes na ten temat).
Trzeci filar działań proponowanych w orędziu odnosi się do infrastruktury. Przewodnicząca KE zapowiedziała m.in. inwestycje w rozwój sieci szerokopasmowych w obszarach wiejskich, sieci 5G i 6G, poprawę cyberbezpieczeństwa i kolejną generację superkomputerów. Waga infrastruktury widoczna jest chociażby w świetle powszechnych w czasie pandemii doświadczeń w trudności z połączeniami czy korzystaniem z nauczania zdalnego.
W wypadku wszystkich obszarów wymienionych przez von der Leyen zaobserwować można, podobnie jak w wypadku wspomnianych wyżej dokumentów przedstawionych w lutym, postulowaną konieczność postrzegania technologii jako narzędzia służącego realizacji innych celów. Skupienie na danych przemysłowych, inwestycjach w AI i infrastrukturze ma nie tylko podwyższać poziom cyfryzacji UE, ale również umożliwiać lub wspierać działania dotyczące transformacji energetycznej i, szerzej, walkę z globalną katastrofą klimatyczną. Stąd też obecny w orędziu nacisk przewodniczącej KE na szybkie tempo działania może być postrzegany również w tej perspektywie: próby tworzenia i korzystania z technologii w sposób pozwalający np. zrealizować cel ograniczenia emisji do 2030 r. o 55%. W świetle naukowych przewidywań i prognoz dotyczących klimatu, koncentracja na rozwoju i wdrażaniu zielonych technologii jest nie tyle kwestią wyboru, co oczywistą koniecznością.
Tekst orędzia dostępny TUTAJ.
